NEWSLETTER INSTYTUTU LITERACKIEGO
I FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ MAJ 2024
LISTY: JERZY GIEDROYC - ALEKSANDER BOCHEŃSKI
Ukazał się 27 tom zainicjowanej przez Jerzego Giedroycia serii publikacji źródłowych do dziejów paryskiej „Kultury” - korespondencja Jerzego Giedroycia i Aleksandra Bocheńskiego z lat 1940-2000.
Trwająca 60 lat, często zamierająca listowna rozmowa Jerzego Giedroycia i Aleksandra Bocheńskiego ukazuje tragizm polskich losów, a przede wszystkim tragizm politycznych wyborów, to świadectwo wzajemnego szacunku; historia przyjaźni w cieniu polityki, ale także i polityki w świetle przyjaźni. Przedwojenni przyjaciele, wybrali odrębne drogi. Bocheński pozostał w kraju i po wojnie stał się jednym z kluczowych przedstawicieli opcji ugodowej. Jego „Dzieje głupoty w Polsce” stanowią przykład klasycznego manifestu realizmu politycznego.„Kultura” Giedroycia stała się najważniejszym ośrodkiem polskiej myśli niezależnej (z zapowiedzi wydawnictwa).
Tom opracował, opatrzył wstępem i przypisami Maciej Zakrzewski.
120. ROCZNICA URODZIN
WACŁAWA A. ZBYSZEWSKIEGO 2 maja 1903 r. w Bokijówce w Ukrainie urodził się Wacław Alfred Zbyszewski. Publicysta i radiowiec. Debiutował w 1923 r. w krakowskim „Czasie”. Pisał też w wileńskim „Słowie” i prowadzonym przez Jerzego Giedroycia „Buncie Młodych”. Od roku 1924 zatrudniony w MSZ, pracował w ambasadach polskich w Paryżu (1927-1928), Nowym Jorku (1928-1931) i Tokio (1931-1933). W końcu 1933 r. odszedł ze służby dyplomatycznej. Po wybuchu II wojny światowej w polskiej sekcji radia BBC. Pracował też w emigracyjnym Ministerstwie Informacji i Dokumentacji.
Po wojnie pozostał na emigracji, współpracował z monachijskim oddziałem rozgłośni „Głos Ameryki”, „Dziennikiem Polskim” i „Dziennikiem Żołnierza”, był paryskim korespondentem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Do „Kultury” pisał głównie o gospodarce. W Instytucie Literackim ukazał się pośmiertnie, w 1992 roku, zbiór jego najważniejszych esejów „Zagubieni romantycy i inni”.
W 2021 r. w serii Archwium KULTURY ukazał się tom korespondencji Jerzego Giedroycia z W.A Zbyszewskim z lat 1939-1984.
Przypominamy rozdział Tydzień 13. Gwiazdozbiór Wacława A. Zbyszewskiego z książki 120 dni Kulturyautorstwa Wojciecha Karpińskiego. Fot. AIL
30. ROCZNICA ŚMIERCI MARII PRĄDZYŃSKIEJ 1 maja 1994 r. w Montrealu zmarła Maria (Maja) Prądzyńska, W latach trzydziestych XX w pracowała w „Buncie Młodych”, a później w „Polityce”. Była dyrektorką Spółdzielni Wydawniczej „Polityka” - wspólnie z Jerzym Giedroyciem tworzyła dwuosobowy zarząd. Po wybuchu II wojny światowej znalazła się w Rumunii, później we Francji, a od 1940 r. mieszkała w Londynie. W latach pięćdziesiątych wyemigrowała do Kanady, gdzie pozostała do końca życia. W Autobiografii na cztery ręce Jerzy Giedroyc pisał: „Była to Zosia Hertz »Buntu Młodych«”. Bez niej po prostu nie dałbym sobie rady.
Po jej śmierci, w czerwcowym numerze "Kultury", 1994 r., Jerzy Giedroyc w Notatkach Redaktora przyznał: Z jej śmiercią odchodzi duża część mojego życia. Fot. AIL
25. ROCZNICA ŚMIERCI JANA LEBENSTEINA 28 maja 1999 r zmarł w Krakowie Jan Lebenstein. Malarz, grafik i ilustrator. Zaprzyjaźniony z wieloma ludźmi z kręgu „Kultury” – z Zygmuntem Hertzem, Gustawem Herlingiem-Grudzińskim, Konstantym Jeleńskim i ks. Józefem Sadzikiem. W domu „Kultury” w Maisons-Laffitte, w pokoju Zygmunta Hertza znajduje sie okno z wymalowanymi przezeń na szkle obrazami. Projektował okładki do książek Aleksandra Wata i amerykańskich wydań Czesława Miłosza, zilustrował opowiadania Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Miłoszowski przekład Księgi Hioba. Jego wystawy były w „Kulturze” regularnie recenzowane. Ilustrował m.in. „Folwark zwierzęcy”. Oryginalne plansze ilustracji do włoskiego wydania tej książki zdobią ściany domu Instytutu Literackiego. Polecamy esej Konstantego A. JeleńskiegoLebenstein - mitotwórca ludzkiej natury opublikowany w Kulturze nr 10/1973. Fot. AIL
NOWE KSIĄŻKI
25 kwietnia w Lublinie w auli UMCS odbyło się spotkanie z prof. Krzysztofem Pomianem poświęcone jego artykułowi Dziedzictwo europejskie i przyszłość Europy. Tekst ukazał się właśnie w serii „Wybitni twórcy / ważne teksty” nakładem Wydawnictwa UMCS.
W prowadzonej przez prof. Iwonę Hofman rozmowie, prócz autora, udział wzięli: prof. Jan Pomorski, prof. Robert Traba i Piotr Kłoczowski. Krzysztof Pomian powiedział m.in: To, że Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej stał się depozytariuszem i kontynuatorem zjawiska, które określamy mianem Kultury Paryskiej jest jedną z największych radości, jakie mnie w życiu spotkały (…). To, że duch, który był obecny w Maisons-Laffitte jest kontynuowany i, że tutaj jest jedno z tych miejsc, może jedno z najważniejszych na mapie Polski gdzie ta tradycja jest nadal pielęgnowana, to jest coś niezwykle ważnego i mnie z moim dorobkiem można w to wszystko wpisać (…).
Nakładem Wydawnictwa Aspra ukazał się wywiad-rzeka z prof. Rafałem Stobieckim.Zamiast pamiętnika - rozmowy o historii, rybach i nie tylko. Dzieje Instytutu Literackiego, obecność historyków i historii w publikacjach Jerzego Giedroycia, to jedna z wielu pasji badawczych R. Sobieckiego i jeden z tematów tomu. Rozmowę przeprowadził Tomasz Siewierski.
WYSTAWA W MUZEUM LITERATURY W WARSZAWIE
Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie zaprasza 9 maja o g. 18 na otwarcie wystawy „Gustaw Herling-Grudziński. Portret epoki / Powrót do Sorrento”. Wystawa łączy dwa nurty opowieści o życiu i pisarstwie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. Pierwszy – PORTRET EPOKI – jest syntetycznym przedstawieniem życia pisarza na tle historii Europy XX wieku. Drugi – POWRÓT DO SORRENTO – zbiera jak pod szkłem powiększającym wydarzenia, które z perspektywy czasu okazały się przełomowe dla młodego wówczas człowieka, który dopiero rozpoczynał swoją pisarską drogę. Miejsce: Rynek Starego Miasta 20, Warszawa. Wystawa będzie czynna do 16 czerwca.
VIII. EDYCJA KONKURSU
Przypomiany, że trwa VIII. edycja Konkursu Stowarzyszenia Instytut Literacki Kultura i Fundacji Kultury Paryskiej im. Wojciecha Sikory na najlepsze prace doktorskie i magisterskie, związane tematycznie z historią i dorobkiem Instytutu Literackiego w Paryżu.
Autorów prac magisterskich i doktorskich bardzo zachęcamy do wzięcia udziału. Opiekunów naukowych i wszystkich, którym leży na sercu rozwój badań nad historią Instytutu Literackiego prosimy o jak najszersze udostępnianie informacji o Konkursie. Prace obronione w latach 2023-2024 mogą być nadsyłane do końca 2024 roku.
Regulamin konkursu jest dostępny TUTAJ
JAK DOJECHAĆ
W Maisons-Laffitte zatrzymują się pociągi linii RER A (np. z Châtelet–Les Halles) i linii L (z dworca Saint-Lazare). Rozkłady jazdy oraz aktualną sytuację (remonty, awarie, strajki) można sprawdzić na stronie ratp.fr.
Ze stacji do domu Instytutu można podjechać autobusem linii 6 lub 2 (trzeba wysiąść na przystanku Rue de Romilly). Z dworca idzie się ok.15-20 min. Adres: 91 av. de Poissy, Le Mesnil-le-Roi. Tel. +33 1 30 71 72 49.
Dom można zwiedzać codziennie (prócz weekendów) w g.10-16, koniecznie po wcześniejszym umówieniu wizyty.
PROJEKTY 2024
Stowarzyszenie Instytut Literacki Kultura uzyskało dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu rządowego Wspieranie Archiwów, Bibliotek i Muzeów poza Krajem2024 na zadanie pn. Opieka nad zbiorami Instytutu Literackiego Kultura w Maisons-Laffitte.
Całkowita wartość projektu: 1 199 200,00 zł
Całkowita kwota dofinansowania: 1 199 200,00 zł
WSPIERAJ KULTURĘ!
Nieustająco przypominamy, że poprzez stronę główną naszego portalu, za pomocą klawisza Wpłać na „Kulturę” można zasilić budżet Fundacji Kultury Paryskiej.
Mechanizm Przelewy 24 jest prosty w obsłudze, wpłat można dokonywać przelewem, Blikiem lub kartami płatniczymi.
Apelujemy o datki, które zostaną przeznaczone na opiekę i rozwój naszego archiwum. Regulamin przekazywania i przyjmowania darowizn przez Fundację Kultury Paryskiej
KONTO FUNDACJI KULTURY PARYSKIEJ I ADRES
mBank: 52114020040000360279150389
adres siedziby: FUNDACJA KULTURY PARYSKIEJ
ul. Henryka Siemiradzkiego 21/1
31-137 Kraków
W razie pytań prosimy o kontakt: kultura@kultura.fr
RODO
Fundacja Kultury Paryskiej jest administratorem Państwa danych osobowych wykorzystywanych w celu przesyłania niniejszego newslettera.
Pełna informacja RODO znajduje się na kulturaparyska.com, w zakładkach: Regulamin Polityka bezpieczeństwa Klauzula informacyjna dla Użytkownika